Ölçme ve Değerlendirme

Yığılma Ölçümleri

Artimetik Ortalama: x̄

x̄=(öğrenci puanları toplamı)/(toplam öğrenci sayısı)

f=frekans

Aritmetik ortalama sınıfın, öğrencilerin, programın başarısıyla doğrudan alakalıdır.

Çarpıklık Dağılımları

Yayılma Ölçüleri

Ranj

Dizi genişliğidir. En büyük puan ile en küçük puan arasındaki farktır.

Örnek: 10, 20, 30, 40, 50 = 50-10= ranj 40’tır.

Standart Sapma (Sx)

Formülü:

-Her öğrencinin aritmetik ortalamaya olan uzaklığına bağlı olarak hesaplanır.

Varyans

Formülü: (standart sapma)²

Bağıl Değişkenlik Katsayısı (V)

En doğru yorumu veren değişkendir.

Bir dersin farklılaşması veya soru sayıları farklı olan derslerin farklılaşması hakkında yorumyapılırken kullanılır.

V=(Sx/x̄).100

Yorumlar

Sx Büyükse

Öğrenciler arası farklılaşma yüksektir.

Bilenle bilmeyen arasındaki ayrım ortaya konmuştur.

Heterojen olma durumu artar.

Standart sapma büyükse güvenirlik artar.

Sx Küçükse

Öğrenciler arası farklılaşma azalır

Bilenle bilmeyen arasındaki ayrımı göstermede yetersizdir.

En homojen yapıdadır.

Güvenirlik düşüktür.

Standart Puanlar

Z Puanı:  (öğrencinin puanı – aritmetik ortalama ) / testin standart sapması

T Puanı: 50+10(Z Puanı)

Standart Sapma – Varyans Mod Medyan Test İstatistikleri konusu burda sona ermiştir.

Bir önceki konu olan Madde Güçlük – Ayırıcılık İndeksi – İstatistikler için tıklayınız.

 Madde Analiz Tablosu

	Maddeler(Şıklar)	A	B	C	D	E	Boş	Toplam
%27	Üst Grup	16	32	8	12	10	22	100
%27	Alt Grup	4	24	17	12	10	33	100

Not: Soruda  doğru seçenek verilmezse üst grupta en fazla kişinin işaretlediği seçenek doğru cevap kabul edilir. Yani bu durumda B şıkkı.

Çeldiriciler

Doğru cevabın dışında kalan seçeneklerdir. Yukarıda A, C, D, E seçenekleridir.

Doğru Yönde Çalışan Çeldiriciler: Alt gruptaki öğrenci sayısı üst gruptan fazladır.C Şıkkı.

Ters Yönde Çalışan Çeldiriciler: Üst gruptaki öğrenci sayısı alt gruptaki öğrenci sayısından fazladır. A Şıkkı

En İyi Çeldirici: Alt grubu fazla, üst grubu az çekendir. C Şıkkı

En Güçlü Çeldirici: En fazla öğrenciyi kendine çekendir. C Şıkkı

Madde Varyansı

Formül: Pjx.Qjx

Pjx: Maddeyi Doğru Cevaplayanların Oranı

Qjx: Maddeyi Yanlış Cevaplayanların Oranı (1-Pjx)

0 ile 0,25 arasında değişir.  

0’a yakınsa: Maddeyi herkes ya doğru ya yanlış cevaplamıştır.

0,25’e yakınsa: Farklılaşma yüksektir.

Örnek: Pjx: 0,20    Qjx:0,80

0,20/0,80 

=0,16

Madde Standart Sapma: √varyans

Madde Güvenirliği

Formül: (Madde standart sapması)x(Madde ayırt etme indeksi)

Örnek Soru: Yapılan bir sınavda 7. maddenin;

Pjx: 0,20

Rjx: 0,70 bulunmuştur. Buna göre maddenin güvenirlik katsayısı kaçtır?

1. Madde varyansı bulunur

0,20×0,80= 0,16

2. Madde standart sapması bulunur

0,16= 0,4 

3. Madde güvenirlik katsayısı bulunur.

0,40×0,70

=0,28

Madde Güçlük – Ayırıcılık İndeksi – Formüller – İstatistikler konumuz burada sona erdi.

Bir önceki konu olan Test Hazırlama ve Geliştirme – Test Türleri konusu için tıklayın.

Test Hazırlama ve Geliştirme – Test Türleri konusundan 1 – 2 soru aralığında soru gelmektedir.

Test Hazırlama ve Geliştirme Basamakları

1-Testin amacı belirlenir. ( Diagnostik Formatif Summatif olması)

2-Testin kapsamı belirlenir. (Testin konuları)

3-Belirtke tablosu hazırlanır.

4-Test soru sayısı ve madde türü belirlenir.

Açık Uçlu: Üst düzey becerileri ölçer, yorum yapma vardır.

Kapalı Uçlu: Alt düzey davranışları ölçer, daha nesneldir.

5-Deneme sınavının hazırlanması, soru havuzunun oluşturulması.

6-Deneme sınavı sorularının gözden geçirilmesi.

7-Deneme sınavının uygulanması

8-Deneme sınavının madde analizlerinin yapılması.

9-Asıl testin maddeleri seçilir ve uygulama yapılır.

Test Türleri

1. Yazılı  Yoklama

-Öğrencilerin üst düzey davranışlarını ölçen sınavlardır. (Analiz, sentez, değerlendirme basamakları)

-Çok sayıda soru sorulamaz bu kapsam geçerliliği düşürür.

-Öğrencilere cevaplama özgürlüğü tanınmaktadır.

-Öğrencilere düşünceyi organize etme becerisi kazandırır.

-Puanlama objektifi düşüktür .

-Hazırlaması kolay uygulaması zordur.

2. Sözlü Yoklama

-Öğrencilerin üst düzey davranışlarının ölçen sınavlardır.  (Analiz, sentez, değerlendirme basamakları)

-Öğrencilerin iletişim, diksiyon ve kendini ifade etmeye becerilerinin ölçüldüğü tek sınavdır.

-Bireysel uygulanan tek sınavdır. Her öğrenci için farklı sorular vardır.

-Geçerliği ve güvenirliği en düşük olan sınavlardır. Bunu engellemek için sorular önceden hazırlanıp kura aracılığıyla uygulanmalıdır.

-Sözlü sınav tarihi öğrencilere önceden duyurulmalıdır.

 -Öğrenciler sınava teker teker alınır.

3. Kısa Cevaplı Test

-Alt düzey davranışları ölçer. (Bilgi ve kavrama basamakları)

-Çok sayıda soru sorulabilir.

-Nesnel puanlama objektifliği yüksektir.

-En önemli sınırlılığı öğrencileri ezbere yönlendirir.

-Sorular kaynaklardan olduğu gibi alınmamalıdır.

-İlköğretim 1. kademede yazılı yoklamanın alternatifi olarak kullanılır.

-Şans başarısı yoktur.

4. Boşluk Doldurma

-Kısa cevaplıdan farklı olarak şans başarısı vardır.

-Boşluktan sonra ekler(da, de vs) kullanılamaz.

-Boşluk uzunlukları standart olmalıdır.

-Boşluklar ifadenin başında veya sonunda olmamalıdır.

-Sorunun neyi sorduğu anlaşılacak kadar boşluk bırakılmalıdır.

5. Doğru Yanlış Testleri

-Alt düzey davranışların ölçülmesinde kullanılır.

-Örneklerin, tanımların, önermelerin, düşüncelerin bir konuya uygunluğu belirlenir.

-Çok sayıda soru sorulabilir.

-Nesnel puanlama objektifliği yüksektir.

-Şans başarısı en yüksek olan sınavlardır.

-Doğru veya yanlış cevap sayısı eşit olmalıdır.

–Düzeltme formülü kullanılmalıdır. Düzeltme Formülü: 1 doğru 1 yanlışı götürür, 4 yanlış 1 doğruyu götürür vs.

6. Çoktan Seçmeli Testler

-En geniş hedef davranış ölçülebilen testtir. (Bilgi, kavrama, uygulama, analiz ve değerlendirme basamakları)

-Hazırlaması zordur, uzmanlık gerektirir.

-Uygulaması kolaydır.

-Çok sayıda soru sorulabilir, kapsam geçerliği yüksektir.

-Nesnel puanlama objektifliği yüksektir.

-Güvenilirliği ve geçerliliği en yüksek olan sınavlardır.

-Öğrenciler hakkında hayati kararlar alınırken kullanılması gereken sınavlardır.

-Öğrenciler sınav süresinin büyük bir kısmını soruları okuyarak geçirir. Bu durum geçerliği olumsuz etkiler.

Eşleştirme Testleri

-Bir sorunun bir seçenek karşılığı vardır.

-Bir seçenek sadece bir soruda kullanılabilir.

-Seçenekler sorulardan bir fazla olmalıdır.

-Testin uygulanmasına yönelik yönerge hazırlanmalıdır.

Çağdaş Değerlendirme Türleri

Tanılayıcı Dallanmış Ağaç

Doğru – Yanlış testlerinin çağdaş yaklaşımlardaki karşılığıdır.

Öğrencinin bir soruya vermiş olduğu cevap diğer soruları da belirler.

Puanlama yapılırken çıkış noktasına bakılır

Yapılandırılmış Grid (Izgara)

Öğretmen sınavı hazırlar ve cevabı kutucuklara yerleştirir.

Bir kutucuk birden fazla soruda doğru cevap olabilir.

Görsel, mantıksal, analitik şemaların gelişimine katkı sağlar.

Kelime İlişkilendirme Testleri

Öğretmen konuyla ilgili 4-5 ana kavram belirler.

Öğrencilerden kısa sürede bu kavramlarla ilgili çağrışımları yazmaları istenir.

Test Hazırlama ve Geliştirme – Test Türleri konumuz burada sona ermiştir.

Bir önceki konu olan Geçerlik – Belirtke Tablosu için tıklayın.

Geçerlik Belirtke Tablosu konusu KPSS için oldukça önem arz etmektedir. Konu anlatımını aşağıda bulabilirsiniz.

Geçerlik

Bir ölçme aracının amaca hizmet etmesi olarak tanımlanır.

Ölçme aracının en önemli özelliğidir.

Ölçme işlemine ölçülmek istenen özelliğinin dışında başka bir özelliğin karışmamasıdır.

Kapsam Geçerliliği

Testteki soruların konuları ve hedef davranışları temsil etme gücüdür. 

Kapsam Geçerliği belirtke tablosuyla ölçülebilir.

Belirtke Tablosu

Kapsam geçerliğini arttırır.

Konular ve hedefler arasındaki bağlantıyı gösterir.

Görünüş Geçerliliği

Bir testin neyi ölçüyorsa onun gibi görünmesidir.

Testin sayfa düzenidir. 

 Öğrenci ve velilerin hakkında yorum yapabileceği tek geçerlik türüdür.

 Psikolojik özellikleri ölçen testle de aranmaz.

Ölçüt Geçerliği

 Bir testin geçerliği hakkında karar alırken başka bir testin ölçüt alınmasıdır.

 Ölçüt alınacak testler:  ulusal düzeyde geçerli yüksek kabul edilen testler ve  uzmanlar tarafından hazırlanan testlerdir.

1.Uygunluk Geçerliği

Öğrencilerin içinde bulundukları sürece bakarak girecekleri sınav hakkında tahminlerde bulunmaktır. Sınavdan önceki süreçtir.

2.Yordama Geçerliği

 Öğrencilerin girmiş oldukları sınav sonucuna bakarak gelecekteki bir süreç hakkında bir tahminde bulunmaktır.

 Bir programın öğrenci seçiminde kullanılacak olan testlerin en önemli özelliğidir.  Sınavdan sonraki süreçtir.

Yapı Geçerliliği

 Bir testin psikolojik, teorik özelliğidir.

 Bir testin bilenle bilmeyen öğrencileri birbirinden ayrılmasıdır.

Öğrencilerin bildiği konulardan yüksek bilmediği konulardan düşük puan almasıdır.

Bilmeyen öğrenci nasıl yüksek alır?

• Kopya çekerek
• Şans başarısı
• Sorularda yer alan ipuçları ve şifreler
• Seçenekler arası bağlantıdan hareketle soru çözmek

 Bunu nasıl anlarız?

Öğrencilerin soruları cevaplandırmalarını isteyerek yani ispat isteyerek.

Nerede kullanılır?

Psikolojik özellikleri ölçen testlerini en önemli özelliğidir.

 Nasıl hesaplanır?

Faktör analizi  kesin net olarak hesaplar. Testteki bir özelliği diğer alt özelliklerle hesaplanır (iç tutarlılık ).

Testler İçin Gerekli Olan Geçerlik Türleri

Formatif testler:  Kapsam geçerliliği

Sayfa düzeni, öğrenci, veli:  Görünüş geçerliliği

 Seçme amaçlı testler: Yordama geçerliliği

 Psikolojik özellikler: yapı geçerliliği 

Geçerliği Etkileyen Faktörler

• Bir sorunun bilenle bilmeyeni ayırt etmesi  geçerliği artırır.
• Testteki soru sayısını 1024’e kadar arttırmak geçerli arttırır.
• Soruların yıllara göre değiştirilmesi geçerliği artırır
• Soruların bilgisayar ortamında hazırlanıp çoğaltılması  geçerliği artırır 
• Doğru cevabın seçeneklere dengeli dağıtılması geçerliği arttırır. 
• Kaynak kitap açık sınav yapmak  geçerliği düşürür
• Aynı seçeneğin üst üste doğru cevap olarak  gelmesi geçerliği düşürür
• Sabit ve sistematik hatalar geçerliği düşürür.

Kullanışlılık (Ekonomiklik)

Ölçme aracının zaman emek ve maliyet bakımından fayda sağlamasıdır.

Bir testin daha kolay uygulanmasını, puanlanmasını sağlar. 

Güvenirlik – Geçerlik Arasındaki İlişki

Not: Güvenirlik geçerlik için ön koşuldur. Bir ölçme aracı güvenilir değilse geçerli de değildir. Yani bir ölçme aracı geçerliyse aynı zamanda güvenilir de kabul edilir.

Geçerlik – Belirtke Tablosu konumuz burda sona erdi.

Bir önceki konu olan Güvenirlik – Cronbach Alfa – Test Tekrar Test Yöntemleri için tıklayın.

Güvenirlik

 Ölçme işleminin hatalardan arınık olmasıdır.  Yani tesadüfi hatalardan arınık olmasıdır.

Güvenirliğin Özellikleri

Kararlılık

Ölçme sonuçlarının geniş zaman diliminde( 3-6 hafta) benzer sonuçlar verilmesidir. Aynı ölçme aracının yakın sonuçlar vermesidir.

Tutarlılık

Ölçme sonuçlarının yakın zaman diliminde(0-3 hafta) benzer sonuçlar vermesidir. Aynı özelliği ölçen farklı ölçme araçlarının benzer sonuçlar vermesidir.

İç Tutarlılık: Ölçme arasındaki birimlerin birbiriyle uyumlu olmasıdır  örnek  cetvelde  birimlerin tamamının santimetre olması

Duyarlılık

Ölçme aracının hassasiyeti demektir .Hassasiyeti arttırmak için birimler arası mesafenin küçülmesidir. Ton>Kilogram>Gram

Yapılan bir testte aynı özelliği ölçen soru sayısının artırılması duyarlılığı arttırır.

Objektiflik

Nesnel, tarafsız yani yansız olmaktır.

Puanlayıcı Objektifliği:  Testi farklı bir uzmana puanlattırmaktır.

Puanlama Objektifliği: Puanlama yapılırken cevap anahtarı kullanmaktır.

Güvenirliği Etkileyen Faktörler

• Bir ölçme aracının kararlı ve tutarlı duyarlı objektif sonuçlar vermesi güvenirliği artırır.
• Soruların açık net anlaşılır olması güvenirliği arttırır.
• Soruların birbiriyle uyumlu olması yani iç tutarlılık güvenirliği artırır.
• Soruların orta güçlü olması güvenirliği artırır.
• Soruların kolaydan zora doğru sıralanması güvenirliği artırır.
• Soruların tek boyutlu (homojen) olması güvenirliği arttırır.
• Grubun heterojen olması güvenirliği artırır.
• Standart sapma, varyans ve ranj değerlerinin yüksek olması güvenirliği artırır.
• Sınava giren kişi sayısını arttırmak güvenirliği artırır.
• Standartlaştırılmış ortamlarda sınav yapmak güvenirliği arttırır.
• Sınav yönergesi hazırlamak ve duyurmak güvenirliği arttırır.
• Tesadüfi hatalar güvenirliği düşürür.
• Öğrencilerin kopya çekmesi güvenirliği düşürür aynı zamanda geçerliği de düşürür.
• Sınava karışan şans başarısı güvenirliği düşürür aynı zamanda geçerliği de düşürür.

Güvenirlik Hesaplama Yöntemleri

Güvenirlik(Rx) 0 —-1 aralığında 0’a yaklaşırsa düşük, 1’e yaklaşırsa yüksek demektir.

0,70 altında olursa düşüktür, üzerinde olursa yüksektir

İki Uygulamalı Yöntemler

Test Tekrar Test

Öğretmen bir uygulama yapar ve zaman geçtikten sonra ikinci  testi uygular. Testleri hiç değiştirmeden uygular.

Asıl amacı kararlılık katsayısı hesaplamaktır.

Dezavantajı iki test arasında geçen zaman kararlılığı kötü etkiler .

Bilgi ölçen testlerde çok kullanılmaz ancak psikolojik testlerde kullanılır. (zeka kişilik vb)

Paralel Testler Yöntemi (Eşdeğer Formlar Yöntemi)

Öğretmen bir uygulama yapar. Aradan zaman geçmeden farklı soruları içeren bir test uygular. Ancak soru tipi, soru sayısı, soru kapsamı ve soru güçlüğü aynı olmalıdır.

Asıl amaç tutarlık katsayısını belirlemektir.

Dezavantajı  2. Test için soru hazırlamak zordur.

Tek Uygulamalı Yöntemler

Testi Yarılama Yöntemi (Eşdeğer Yarılar)

Öğretmen testi 1 defa  uygular. Daha sonra testi ikiye böler ve iki yarım arasındaki korelasyona bakar.

Asıl amaç iç tutarlılık katsayısıdır.

Dezavantajı testin tamamı hakkında bilgi vermez.

KR20 – KR21

Ortak özellikleri

Nesnel testlerdir.

Tek doğru cevabı olan testlerdir.

Her soru aynı puan değerindedir. Doğru 1 puan yanlış 0 puan.

KR20 

Madde istatistiklerini ölçer.

Madde güçlük indeksi  ölçer: PJX

KR21’e göre daha duyarlıdır.

KR21

Test istatistiklerini  ölçer. Aritmetik ortalamayı ölçer

Cronbach Alfa

Çoklu kategoriye göre planlanan testlerde kullanılır.

Derecelendirme (likert tipi) ölçeklerde kullanılır.

Yazılı kompozisyon, psikomotor, duyuşsal alan hedefleri için kullanılabilir.

Güvenirlik Cronbach Alfa Test Tekrar Test konumuz burada sona erdi.

Korelasyon, Değişken Türleri ve Hata Türleri için tıklayın.

Korelasyon Bağımlı Bağımsız Değişken Türleri – Hata Türleri konusunu bu yazımızda bulabilirsiniz. Bu konudan KPSS’de 1 adet soru gelmektedir.

Korelasyon 

En az iki değişken arasındaki ilişkiyi gösteren istatistiksel yöntemdir.

 -1 ve +1 arasındadır.

Korelasyon Grafiği

 Not: En yüksek korelasyon 1 ve -1’e yakın olanlardır ancak en düşük korelasyon ise  sıfıra yakın olanlardır. 

Korelasyon benzerse orada kavramlar vardır  farklı kavramlar için negatif korelasyon vardır 

Değişken

Gözlemden gözleme farklı değerler alabilen özelliklerdir. Değişkenler çok farklı olabilir. Uzunluk, boy, akademik başarı, tutum, kişik özellikleri vs. olabilir.

Değişken Türleri

Ölçmede Hata

Gerçek değer ile ölçülen değer arasında bir fark oluşmasıdır.

Hataların Kaynakları 

-Ölçmeciden kaynaklanan hata .

-Ölçme aracından kaynaklanan hata.

 -Ölçmenin yapıldığı ortamdan kaynaklanan hatalar.

-Öğrencilerden kaynaklanan hata.

 -Ölçülen özellikten kaynaklanan hata.

Standart Hata

Eğitimde soyut özellikler ölçüldüğü için yapılan her ölçme işleminde en az 1 puanlık hata vardır. Buna standart hata denir. bir ölçme işleminin hatalardan arınık olma  oranı en fazla 0,99 olabilir. 

Hata Türleri

 Sabit Hatta

  Yer, yön, miktar, zaman ve kaynak bellidir

 Ölçme işlemine alınan her öğrenciye aynı miktarda karışan hatalardır

 Örnek: Sınava girmiş her öğrenciye 10 puan fazla verilmesi.

Sistematik Hata

 Yer, yön, miktar, zaman ve kaynak  bellidir

 Ölçme işlemine alınan bazı öğrencilere karışan hatalardır. Yanlı davranmaktır.

 Her öğrenciye sahip olduğu bir özelliğin belli bir orana göre karışan hatalardır.

 Örnek: Her öğrenciye almış olduğu puanın yüzde onu kadar  fazla puan vermektir.

Sabit hatanın aynı ölçme içerisinde tekrarlanmasına sistematik hata denir

Not: Sabit hata ve sistematik hata istatistiksel işlemler ile düzeltilebilir. Her şeyi bellidir. Düzeltilebildiği için güvenirliği etkilemez ancak geçerliliği olumsuz yönde etkiler. 

Tesadüfi Hata (Random)

 Yer, yön, kaynak, zaman ve miktar belli değildir

 Kontrol altına alınamayan hatalardır.

 Farkına varılmadan yapılan hatalardır.

 İstatistiksel işlemler ile arındırılamaz.

 Güvenirliği etkiler dolaylı yoldan geçerliği de etkiler.

Korelasyon- Bağımlı Bağımsız Değişken Türleri Hata Türleri konusu burada sona ermiştir.

Bir sonraki konu olan Performans Portfolyo Konusu için tıklayın.

Çağdaş Değerlendirme yaklaşımları olan Performans Portfolyo Değerlendirme KPSS konu anlatımını bu yazımızda bulabilirsiniz.

1. Portfolyo Değerlendirme

Öğrenci gelişimini gösteren seçilmiş ürünlerden oluşan dosyadır

Temel Amacı: Öğrencilerin eğitim hayatı boyunca gelişimi hakkında kanıtlar toplamaktır. Portfolyo değerlendirme, süreç + ürün odaklıdır.

 Öğrencinin tüm gelişim alanları dikkate alınır. Bilişsel, Duyuşsal, Psikomotor alanlar.

 Değerlendirmeye öğretmen, öğrenci, akran grupları, veliler ve yöneticiler de katılabilir.

 Öğrenci hakkında öğrencinin gelecekte sahip olacağı öğretmen ve işverenlere bilgi  sağlar.

Çağdaş eğitimin amaçlarını kazandırabilir.

Not: Portfolyo dosyaları öğretim amaçlı da kullanılabilir.

Öğrenci Dosyası, Ürün Dosyası, Seçki Dosyası, Gelişim Dosyası, Tümel Değerlendirme  Portfolyo Değerlendirmenin diğer adlarıdır

Portfolyonun İçinde Ne Yoktur?

Resmi evrak yoktur.

Rehberlik ve psikolojik danışma kayıtları yoktur.

Sınırlılıkları

• Standart bir hedef davranış oluşturulamaz.
• Öğrenme eksiklikleri hakkında bilgi vermez.
• En önemli sınırlılığı: kişisel değerlendirme ölçütü oluşturulamaz.
• Zaman alır.
• Ekonomik değildir.
• Öğrenciler çalışmaları kopya edebilir.
• Subjektif, öznel, yanlı bir  değerlendirmedir.

2. Performans Değerlendirme

Öğrencilerin bir beceriyi gerçekleştirirken aşama aşama izlenmesi ve ardından dönüt – düzeltme sağlanmasıdır.

 Performans: Öğrencilerin bir işi yaparken harcadıkları çabadır.

Süreç + Ürün Değerlendirmedirme

Süreç: Öğrencilerin izlediği yol ve zaman.

Ürün Değerlendirme: Kaliteli ürün ortaya koyma.

Not: Bu ikisi olmadan performans değerlendirme olumlu sonuçlanmamaktadır

• Çağdaş eğitimin amaçlarını kazandırabilir.
• Öğretmen, öğrenci ve akran grupları vardır
• İş testi, teknik eğitim, mesleki eğitim dersleri, araç gereç kullanımı, beden eğitimi, müzik, resim, mikro öğretim, gösterip yaptırmada kullanılır.
• Performans değerlendirme genelde psikomotor alanın değerlendirilmesinde kullanılır.
• Bilişsel ve duyuşsal alanların davranışa yansıyan kısmını ölçer

 Performans ve Portfolyo İlişkisi

Örnek: Türkçe, müzik, resim ve fen alanında sergilenen performansların bir araya getirip dosya halinde sunulmasına portfolyo denir

 KPSS’de en çok çıkan sınırlılık: Öğrenciler arası karşılaştırma yapılamaz.

Performans Değerlendirmenin Araçları

 1.Rubrik (Dereceli Puanlama Anahtarı)

 Öğrencilerin performans değerlendirme sürecinde ne kadar ve kaç puan alacaklarının yazılı olduğu yönergelerdir.

Öğrencilere rehberlik eden yönergelerdir.

Aile ve çevre öğrencinin performansının gelişimine katkı sağlayabilir.

En önemli özelliği: Değerlendirmeye  nesnellik katar.

 Hazırlanırken nelere dikkat edilmeli?

•  Performansı oluşturan kritik alt başlıklara dikkat edilir.
• Uzmanların görüşlerine dikkat edilir.
• Rubrik yönergeleri hazırlanırken öğrenci gelişim özelliklerine dikkat edilir.

 Not: Kullanırken bu özelliklere dikkat edilmez.

 Rubrik Yönergelerinin Türleri

Holistik Rubrik (Bütüncül Rubrik)

Bir davranışın genel hatlarıyla puanlanması.

Bütüncül rubrikler ürün odaklı çalışır.

 Analitik Rubrik

 Bir davranışın genel hatlarıyla değil, ayrıntılı puanlanmasıdır.

 Süreç odaklıdır.

 KPSS’de en çok çıkan sınırlılık: Öğrenciler arası karşılaştırma yapılamaz.

2. Kontrol Listesi

 Bir davranışı oluşturan kritik alt başlıkların sahip olunma miktarı hakkında bilgi verir.

Not: Düzeyi göstermez.

Süreç + ürün odaklıdır ancak süreç daha baskındır

 3. Derecelendirme Ölçeği (Likert Tipi Ölçekler)

 Bir davranışı oluşturan kritik alt başlıkların sahip olunma düzeyi, kalitesi hakkında bilgi verir.

Süreç artı ürün odaklıdır ancak ürün daha baskındır.

Örnek Ölçekler

 Rubrik (Dereceli Puanlama Anahtarı) – Bütüncül

Derecelendirme Ölçeği (Likert Tipi Ölçekler)

Kontrol Listesi

Performans Portfolyo Değerlendirme konumuz burda sona erdi.

Değerlendirme Yaklaşımları ve Değerlendirme Türleri konusu için tıklayın.

Değerlendirme Yaklaşımları

Geleneksel Değerlendirme Türleri

Ölçütüne Göre Değerlendirme

 Mutlak Değerlendirme

 Değerlendirme sırasında mutlak  ölçütün kullanılmasıdır.

 Örnek: Ayşe geçme notu olan 50’den yüksek alır ve geçer.

Bağıl Değerlendirme

Değerlendirme sürecinde  bağıl ölçütün kullanılmasıdır.

Örnek: Sınavda ilk bine girdiği için  başarılı oldu.

Amaçlarına Yönelik Değerlendirme

Diagnostik Değerlendirme (Tanıma ve Yerleştirmeye Yönelik Değerlendirme)

•  Öğrencinin bir konu hakkında neler bildiklerini belirleyip uygun olan programa yerleştirmek için kullanılan değerlendirme türüdür.

• Eğitim sürecinin başında yapılır.

•  Not verme yoktur ancak öğrenci motivasyonu için puan kullanılabilir.

 Formatif Değerlendirme (İzleme ve Biçimlendirmeye Yönelik Değerlendirme)

•  Öğrencinin bir konu hakkında öğrenme eksikliklerini belirleyip gidermek amacıyla yapılır.

•  Eğitim sürecinin  ortasında yapılır.

•  Not verme yoktur ancak öğrenci motivasyonu içim puan kullanılabilir.

 Summatif Değerlendirme (Düzey Belirleme Değer Biçme Yönelik Değerlendirme)

•  Öğrencinin programda yer alan hedef davranışlara ulaşma seviyesini belirlemeyi amaçlamaktadır.

•  Eğitim sürecinin sonunda yapılır.

•  Not vardır. Geçme ve kalma sürecini etkileyen  notlar vardır

•   Belge, sertifika ve diplomayı etkiler.

Değerlendirme Türleri konu anlatımı burada sona ermiştir. Bir önceki konu olan;

Ölçek Türleri ve Ölçüt Türleri için tıklayınız.

Ölçek türleri

Ölçek: Ölçme işlemi yorumlanırken uyulması gereken kurallardır.

Sınıflama Ölçeği

• En basit olan ölçektir.
•  Varlıkların bir özelliğine bakarak  ortak olanları gruplamaktır.

Örnek: Cinsiyete göre, ten rengine göre

• Sıfır noktası yoktur.
•  matematiksel işlemler yapılamaz

Özellikleri

Geçişlilik: İki farklı ölçme işleminden üçüncüsüne  geçiş yapılabilmesidir.

A=B, B=A,

A=C

Simetriklik: İki taraf aynıdır. Simetrik olan tek ölçek türüdür.

İstatistiksel işlemler yapılabilir: Mod, Frekans, Yüzdelik dilimleri

Sıralama Ölçeği

•  Bir özelliğin sahip olunma düzeyine göre azdan çoğa olan veya çoktan aza doğru dizilmesidir.

Örnek: En başarılı 1.,2. ve 3.

•  Sıfır yoktur
• Başlangıç noktası vardır ve birdir.  Birden başlar
• Birimler arası mesafe bilinemez  Bu nedenle matematiksel işlemler yapılamaz.

Özellikleri

•  Geçişlilik vardır

a >b, b>c= a>c

•  Asimetriklik  vardır. Yani simetrik değildir
• İstatistiksel işlemler yapılabilir: Frekans, Yüzdelik  İşlemleri + Medyan

 Eşit Aralıklı Ölçek

•  Yapılan ölçme işlemlerinde yapay sıfır kullanılarak elde edilen ölçektir.
• Matematik işlemlerden toplama ve çıkarma yapılabilir.
• Çarpma ve bölme yapılamaz. Yapay sıfır kullanıldığı için çarpma ve bölme yapılamaz.
• İstatistiksel işlemler den mod,  frekans, yüzdelik, medyan, aritmetik ortalama, standart sapma, varyans, ranj,  z ve t puanları ölçülebilir.

Eşit Oranlı Ölçek

•  Yapılan ölçme işlemlerinin doğal 0 kullanılarak elde edilmesidir.
• Matematiksel işlemler toplama çıkarma çarpma bölme ile yapılabilir.
• Tüm istatistiksel işlemler yapılabilir.

Ölçüt

Değerlendirme sürecine aittir 

Ölçme sonuçları hakkında karar alınırken uyulması gereken kurallardır.

En önemli özelliği: ölçme işlemi ile aynı Birimden olmalıdır.

En önemli faydası: Değerlendirme işlemini belirsizlikten kurtarır.

Ölçüt Türleri

1. Mutlak Ölçüt

 Öğrenci sınava girmeden önce hangi performans sergileyerek başarılı olacağını biliyorsa kullanılır.

 Kesindir, nettir ve değiştirilemez.

 Ne zaman kullanılır?

 Hedef davranışların ölçümü, geçme puanı belirlenirken vs.

2. Bağıl Ölçüt

 Öğrenci sınava girmeden önce hangi performansı sergileyerek başarılı olacağını bilmiyor ise ve öğrenci  başarısı içinde bulunulan gruba bağlı ise kullanılır.

Ne zaman kullanılır?

Çan eğrisi, kontenjan, yeteneğin belirlenmesi vs.

Ölçek Türleri ve Ölçüt Türleri konusu burda sona ermiştir.

Ölçme ve değerlendirmede temel kavramlar için: Ölçme Ölçüm ve Temel Kavramlar

Ölçme

• Niteliklerin  nicelleştirilmesidir.

• Bir özelliğin  sayı veya sembolü ifade edilmesidir.

• Bir özelliğin farklarını ortaya koymaktır. 

Örnek: Ayşe 160  santimetredir,  Ayşe kısadır, Ayşe şişmandır

 Not: Ölçmenin daha anlaşılır, daha doğru, daha güvenilir olması için araç kullanılır

Ölçme İşleminin Türleri

1. Doğrudan  Ölçme (Mutlak Ölçme)

•  Bir özelliği kendi cinsinden  araç yardımıyla ölçülmesidir

 Örnek:  uzunluğu metre ile ölçülmesi

 Eşit kollu terazi ile ağırlık ölçülmesi

 Uzunluğu uzunlukla ağırlığı ağırlıkla  ölçmektir.

• Performansın sayılabilen kısımlarıdır

Tane ile ifade edilebilir. Örnek: Öğrencinin bitirdiği test  sayısı

• Bir özelliğin hiçbir ölçme aracına ihtiyaç duyulmadan duyu organları ile ölçülmesi.

Örnek: Pazardan 10 tane domates almak

2. Dolaylı Ölçme

•  Bir özelliğin kendi cinsinden olmayan yani geliştirilen bir araç yardımıyla ölçülmesi.

  Örnek: Evimiz 40 derece. (Termometre ile ölçülür)

 Baskül, Kantar, Yaylı terazi ile ölçülenler  dolaylı ölçmedir.

•  Performans ölçümlerinde form kullanarak puanlama yapmaktır.

Örnek: 3 gol atıp 6 puan almak

•  Eğitimde yoğun olarak kullanılır. Soyut özelliklerini ölçümünde kullanılır. Zeka, Tutum, Kişilik gibi.

Örnek: Zeka testinden 95 puan almak.

3.  Türetilmiş Ölçme

İki farklı ölçme işleminden formül kullanarak ölçme sonucuna ulaşmaktır.

Nüfus yoğunluğu, aritmetik ortalama 

Örnek: 60 doğru 80 net yapmak

Ölçüm

 Ölçme işleminde elde edilen sayı veya sembolüdür

 Örnek: Ayşe 150 santim boyunda, Ayşe 60 kilogram.

Sıfır

 Ölçme işleminin başlangıç noktasıdır.

 Ölçüm yerine sıfırın konmasıdır.

 2 tür sıfır vardır.

1. Mutlak (Gerçek)  Sıfır

 Ölçüm yerine 0 konduğunda özelliğin olmadığını, kaybolduğunu gösterir.

 Ölçme işlemi gerçek yokluktan başlamıştır.

Örnek:  Ayşe 160 santim boyundadır

 Örnek: Sınavda 120 doğru yaptım

 2. Tanımlanmış (Yapay) Sıfır

Ölçme işleminin başlangıç noktası uzmanlar tarafından belirlenmiştir.

 Özellik devam ederken bir uzman tarafından bir noktasına 0  verilmiştir.

 Ölçüm yerine 0 konulduğunda özelliğin devam  ettiği görülür.

 Örnek: Bir ilin rakamının ölçülmesi.

 Örnek: Sıcaklığının ölçülmesi. Sıcaklığın 0 derece olması orada hiç olmuyor anlamına gelmez.

Ölçme Kuralı

 Ölçme işlemi yapılırken uygulanan kurallardır

 Örnek: Sınav yönergesi

Örnek: Ölçme işlemi yapılırken biriminin ne kadar puan alacağı  Örnek: 1 soru 5 puan 2 soru 10 puan 

Ölçmede Birim

 Ölçme işleminin en küçük parçasıdır.

1. Mutlak (Gerçek) Birim

 Ölçme işlemine alınan her bir özelliğin mecburen bir bilim olarak kabul edilmesidir

 Buçuklu kesirli ifade alamaz ve tane ile tanımlanır.

  Örnek: 2 portakal, 3 armut

 2. Tanımlanmış Yapay Birim

 Bir özelliğin ne kadarlık kısmına birim denileceği uzmanlar tarafından belirlenmiştir.

 Örnek: 1 santimetre, 1 dakika

Birimlerin Özellikleri

1. Genellik

Birimin herkes tarafından aynı şekilde anlaşılması.

Örnek: Cm’nin her yerde aynı anlaşılması.

 2. Eşitlik

 Ölçme işleminin başından sonuna kadar 2 birim arası mesafenin aynı olmasıdır.

3. Kullanışlılık

 Ölçmecinin  işini kolaylaştırmaktır

 Örnek: Eskişehir arası santimetre ile ölçülemez, kilometre kullanmak gerekir. 

Ölçme Ölçüm ve Temel Kavramlar konusu burda sona ermiştir. Bu bilgiler testleri çözmeniz için yeterlidir.

Sonraki konu: Ölçek Türleri ve Ölçüt Türleri