Türk İslam tarihi başlığı altında Türk İslam Devletleri konusunu bu yazıda işleyeceğiz. Konu anlatımı aşağıda bulabilirsiniz.
Talas Savaşı
-Abbasiler ile Çinliler arasında yapıldı.
-Türkler bu savaşta Araplara yardım etti ve Araplar kazandı.
-İslam Türkler arasında bu savaştan sonra kitleler halinde yayılmaya başladı.
-Bu savaş sonucunda kağıt ilk defa Çin dışına çıktı.
Mısır’da Kurulan Türk Devletleri
Tolunoğulları
-Tolunoğlu Ahmet tarafından Abasilerden ayrılarak kurulmuştur.
-Mısırda kurulan ilk Türk islam devletidir.
-Maristan adı verilen hastahaneler kurmuşlardır.
Akşitler(Ihşidler)
-Hicaz’da kurulan ilk Türk devletidir.
-Tevaif-i Mülk devletidir.(Abbasilerden ayrılarak kurulan devletlere tevaif-i mülk devleti denir.)
-Hükümdar Bin Togaç’a Ihşid ünvanı verilmiştir.
Not: Akşitler ve Tolunoğulları’nın yıkılmasının ortak sebebi yöneticilerin Türk, halkın ise Arap olmasıdır.
Eyyübiler
-Kurucusu Selahaddin-i Eyyubi’dir.
-1187 yılında yapılan Hıttin savaşıyla Kudüs’ü geri aldı.
-Selahaddin Eyyubi bu başarısıyla Kudüs fatihi lakabını almıştır.
Memlükler(Devlet-i Türkiyye)
-Memlük’ün kelime anlama kölemen veya köle demektir.
-Veraset sistemi farklı tek Türk devletidir. -Ayn Calut ve Elbistan savaşları ile Moğolları durdurabilen ilk devlet olmuşlardır.
-Mercidabık ve Ridaniye savaşlarıyla yenilip yıkılmışlardır.
İlk Türk İslam Devletleri
İtil Bulgarları
-Tarihteki ilk İslam devletidir.
-Almış Han İslamiyeti kabul eden liderdir.
-İbn-i Fadlan Rıhle adlı eserinde İtil Bulgarları hakkında bilgi vemiştir.
Karahanlılar
-Orta Asya’da kurulan ilk müslüman Türk devletidir.
-Kurucusu Kül Bilge Kadir Han’dır.
-Saltuk Buğra Han zamanında İslamiyeti kabul ettiler.
-Düzenli posta teşkilatını kurmuşlardır.
-Ribad adı verillen kervansaraylar açmışlardır.
-Dünyada ilk burslu eğitim sistemini geliştirdiler.
-Bimarhane adı verilen hastahaneler açtılar.
-İlk Türk İslam eserlerini oluşturdular.
Ribat nedir?
-Kervansaraydır ancak içinde İslam’a davet için bir İmam bulunur.
-Yollardaki güvenliği sağlar.
-Savaşlarda gazi olanlar burada görev alırlar.
Gazneliler
–Yeminiler olarak da bilinirler.
-Kurucusu Alp Tigin’dir.(Padişah ünvanını kullanan ilk kişidir.)
-En önemli hükümdarı Gazneli Mahmut’tur.
-Sultan unvanını kullanan ilk kişi Gazneli Mahmut’tur.
-Hindistan’a seferler düzenlediler.
-Firdevsi ünlü Şehnamesini Gazneli Mahmud’a sunmuştur.
-Büyük Selçuklularla yapılan Dandanakan Savaşında yenilmelerinden sonra yıkılış sürecine girdiler.
Büyük Selçuklu Devleti
-1040 Dandanakan Savaşıyla kuruldular.
-Resmi kurucusu Tuğrul Bey’dir.
-İkili teşkilat sistemini uygulamışlardır.
-1048 yılında Bizanslarla Pasinler savaşını yaptılar. Bu savaşı kazandılar.
-1055 yılında Tuğrul Bey Bağdat seferini yaptı ve 1058 yılında Şii Büveyhoğullarına son verdi.
-Halife Tuğrul Bey’e Doğunun ve Batının sultanı unvanını ve kılıcını verdi.
-1064 yılında Sultan Alparslan alınamaz denilen, hristiyanların büyük kalelerinden olan Ari kalesini fethetti. Bunun üzerine
–Halife tarafından kendisine Ebu’l Feth lakabı verilmiştir.
-1071 yılında Bizans’la yapılan Malazgirt savaşıyla Anadolu’nun kapısı Türklere açıldı. Bu savaşın diğer ismi “Yurt Açan” savaşıdır.
Büyük Selçuklu Devletinin Yıkılma Sebepleri
-Haşhaşilik faaliyetleri sonucunda Melikşah ve Nizamülmülk gibi büyük devlet adamlarının öldürülmesi.
-Abbasilerin zararlı faaliyetleri.
-Oğuzların kendilerine devlet kademelerinde görevler verilmemesi nedeniyle küsmesi ve devlete isyan etmeleri.
-1141 yılında Moğol kökenli Karahitaylarla yapılan Katvan savaşının kaybedilmesi sonucunda yıkılmıştır.
Anadolu’da Kurulan Türk İslam Devletleri
Dilmaçoğulları
-Bitlis’te kuruldu.
-Bitlis Ulu Cami’ni yapmışlardır.
Danişmentliler
-Sivas – Tokat – Malatya’da kuruldu.
-Kayseri Ulu Cami ve Anadoludaki İlk Medrese olma özelliğini taşıyan Çukur Medrese(Yağıbasan Medresesi – Tokat, Niksar) yapmışlardır.
Saltuklar
-Anadolu’daki ilk Türk İslam devletidir.
-Erzurum ve çevresinde kurulmuştur.
-Kale Cami, Tepsi Minare, Üç Kümbetler, Mama Hatun Türbesi gibi eserler bırakmışlardır.
Mengücekliler
-Divriği ve Erzincan çevresinde kuruldu.
-Divriği Ulu Cami eseri Mengücekliler’e aittir.
Artuklar
-Harput – Mardin – Diyarbakır çevresinde kurulmuşlardır.
-Hasan Keyf ve Malabadi köprüsünü eserleri Artuklular’a aittir.
-Ünlü mucit ve mühendis El Cezeri bu devlette yaşamıştır.
Çaka Beyliği
-İzmir ve çevresinde kuruldu.
-İlk Türk denizcisi Çaka Bey’dir.
-Kurmuş olduğu donanmanın kuruluş tarihi Deniz kuvvetlerinin kuruluş yıl dönümüdür.
Türk İslam Devleri konusu burada sona erdi.
Türk İslam Devletleri Kültür ve Medeniyet Konusu İçin;
Türk İslam Tarihi – Kültür ve Medeniyet
